Mùa gì trồng rau nấy là kinh nghiệm trong trồng rau được người dân Việt Nam chú ý tuân thủ. Tai miền Nam nước ta, điều kiện khí hậu phân chia thành 2 mùa rõ rệt. Do vậy, mùa vụ trồng rau tại đây được tính toán không quá khó khăn. Yếu tố được xét đến nhiều nhất tại đây là lượng mưa. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ phân tích điều kiện thời tiết của vùng và mùa vụ trồng rau ở miền Nam theo các tháng phù hợp.
Đặc điểm khí hậu tại miền Nam Việt Nam
Miền Nam hay Nam Bộ nước ta gồm 17 tỉnh, tính từ tỉnh Bình Phước trở xuống phía nam. Khu vực này nằm trong vùng đặc trưng của kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa và cận xích đạo. Do đó, khu vực này có nền nhiệt ẩm phong phú, ánh nắng dồi dào, thời gian nhận được bức xạ dài, nhiệt độ và tổng tích ôn cao.
Trong tháng, biên độ nhiệt giữa ngày và đêm thấp và ôn hòa. Độ ẩm trung bình hàng năm cao, đạt 80% – 82%. Khí hậu miền nam hình thành hai mùa chủ yếu trong năm là mùa khô từ tháng 12 – tháng 4 và mùa mưa từ tháng 5 – tháng 11.
Các loại rau và phương pháp trồng theo mùa tại miền Nam
Các loại rau trồng mùa khô
Mùa khô tại miền Nam Bộ có nhiệt độ cao, dao động trong khoảng 23 – 38 độ C. Dưới hiệu ứng của nhà kính và mặt đường, trong các thành phố lớn, nhiệt độ có thể lên tới trên 40, gần 50 độ. Mùa khô có nắng gắt, ít mưa nên phù hợp trồng một số loại cây rau có khả năng sinh sôi mạnh mẽ như rau cải, rau muống, mướp đắng, các loại rau thơm thảo mộc, bầu bí, dưa chuột…
Ánh nắng mặt trời chiếu xuống mặt đất trong thời gian này rất gay gắt. Do vậy, tình trạng cây trồng bị cháy lá, héo cây dẫn đến mất nước và kém sinh sôi, chết cháy là hiện tượng thường xuyên xảy ra.
Vì vậy, khi mùa khô đến, người dân miền Nam thường xuyên sử dụng lưới che nắng. Các loại lưới được sản xuất với chất liệu và độ dày mắt xích phù hợp để làm giảm cường độ của tia sáng chiếu trực tiếp lên bề mặt lá và thân. Tùy theo từng loại rau mà người trồng có thể chọn loại ngăn chặn 40%, 50% hay cao hơn nữa lượng ánh sáng chiếu xuống.
Bên cạnh giảm cường độ sáng, giữ nước cũng là phương pháp được nhiều nông dân lựa chọn. Khi trồng rau, đặc biệt là trồng cây leo giàn như dưa chuột, đỗ… người dân sẽ phủ lên bề mặt các lớp rơm rạ hay vật liệu tương tự để giữ nước. Đồng thời, lớp phủ cũng ngăn chặn được cỏ dại phát triển.
Phương pháp dùng lưới và lớp phủ được đánh giá là có hiệu quả và chi phí thấp để cung cấp lượng nhiệt, ánh sáng và độ ẩm phù hợp cho sự phát triển của rau.
Các loại rau trồng mùa mưa
Mùa mưa tại khu vực này có nhiệt độ từ 20 – 28 độ C và mưa nhiều, có thể tạo thành lũ hay ngập lụt cục bộ trong vài ngày. Lượng nước dồi dào, nhiệt độ không quá cao là thời điểm thuận lợi để cây trồng được phát triển.
Trong mùa mưa sẽ có hiện tượng ngập úng trong vài ngày liền. Do vậy, những loại cây dễ bị úng gốc, thối rễ khi mưa kéo dài hay rễ yếu sẽ không được trồng trong khoảng thời gian này. Một số loại rau củ được trồng trong mùa này là bí xanh, bí đỏ, rau muống, mướp đắng…
Mùa mưa là thời điểm thuận lợi cho sâu bệnh phát triển mạnh gây hại đến cây trồng. Bên cạnh đó, mưa quá nhiều dễ khiến lá hay thân cây bị dập, gãy nát. Do đó, những sản phẩm như lưới chống côn trùng là sự lựa chọn phù hợp. Bên cạnh ngăn chặn côn trùng, lưới còn làm giảm lực tác động của nước mưa, dẫn nước mưa xuống đất thay vì tác động hoàn toàn lên cây.
Một phương pháp khác được áp dụng phổ biến để ngăn úng rễ cây là người nông dân sẽ làm luống cao. Luống trồng rau trong mùa mưa thường cao gấp 1.2 – 1.5 lần so với luống mùa khô. Đất trước khi trồng đều được làm tơi hoàn toàn.
Mùa vụ trồng rau ở miền Nam theo các tháng
Tháng 1
Tháng 1 đang là tháng của mùa khô. Một số loại rau củ phù hợp trồng trong tháng 1:
- Dưa chuột
- Bí xanh
- Cà chua
- Bầu lai, bầu sao
- Rau cải cúc, bắp cải
- Các loại cà: cà tím, cà pháo, cà bát
- Các loại đỗ: đỗ cove, đỗ đũa
- Các loại xà lách: xà lách tím, xà lách xoăn
- Rau mùi thơm, mùi tàu, húng quế.
- Khoai tây, khoai lang
Tháng 2
Các loại rau phù hợp cho tháng 2:
- Các loại rau thuộc họ cải như cải cúc, cải ngọt, cải đắng, cải chíp, cải ngồng, cải xanh, bắp cải.
- Xà lách
- Bí xanh, bí đỏ
- Cà chua
- Rau mồng tơi
- Đậu cove, đậu đũa
- Đậu bắp (nên trồng cuối tháng)
- Mướp đắng, mướp hương
- Rau ngót
- Khoai tây, khoai lang
Tháng 3
Các loại rau phù hợp cho tháng 3:
- Rau dền
- Rau đay
- Đậu bắp
- Họ nhà cải: cải cúc, cải ngọt
- Bắp cải
- Cà tím
- Rau muống
- Xà lách
Tháng 4
Các loại rau phù hợp cho tháng 4:
- Rau muống
- Rau cải
- Củ cải
- Rau mồng tơi
- Mướp hương
- Rau dền
- Rau đay
- Rau ngót
Tháng 5
Tháng 5 tại miền Nam đã bắt đầu bước vào mùa mưa. Cây trồng từ tháng này trở đi rất phong phú. Các loại rau phù hợp cho tháng 5:
- Các loại rau họ cải như cải ngọt, cải xanh, cải chíp, cải ngồng, cải bó xôi, cải xoong, trồng cải bẹ xanh, cải thìa
- Họ nhà đậu: đậu đũa, đậu Hà Lan, đậu cove, đậu đen, đậu nành, đậu xanh…
- Rau ngót
- Rau mồng tơi
- Trồng rau muống
- Mướp hương
- Rau dền
- Rau diếp cá
Tháng 6
Các loại rau phù hợp cho tháng 6:
- Rau húng quế
- Ớt
- Bí xanh
- Đậu bắp, đậu cove
- Xà lách
- Trồng củ cải trắng
- Rau cải
Tháng 7
Các loại rau phù hợp cho tháng 7:
- Cải thảo vụ sớm
- Bắp cải vụ sớm
- Bí xanh, bí đỏ
- Cải bẹ, cải mơ
- Rau mùi
- Trồng khổ qua
- Su hào
- Ớt
Tháng 8
Các loại rau phù hợp cho tháng 8:
- Cải thảo, cải bắp, cải bẹ mào gà
- Bí ngòi
- Súp lơ
- Trồng su hào
- Hành tây
- Đậu rồng
Tháng 9
Các loại rau phù hợp cho tháng 9:
- Rau thơm: rau mùi, thì là, hành, xà lách
- Họ nhà cải: bắp cải, củ cải, cải ngọt, cải cúc, cải bó xôi
- Bí ngòi, bí xanh, bí đỏ
- Súp lơ
- Su hào
- Đậu rồng
Tháng 10
Các loại rau phù hợp cho tháng 10:
- Củ cải, bắp cải, cải bó xôi, cải thảo, cải ngọt…
- Su hào
- Súp lơ
- Húng quế
- Rau mùi
- Thì là
- Ớt
- Xà lách
- Đậu rồng
Tháng 11
Các loại rau phù hợp cho tháng 11:
- Rau thơm: húng quế, ớt, tỏi, thì là, mùi, hành, xà lách
- Bắp cải, cải thảo
- cà chua vụ muộn
- Củ cải
- Bầu
- Cải xoong
- Súp lơ
- Su hào
- Bầu
Tháng 12
Các loại rau phù hợp cho tháng 12:
- Dưa chuột
- Cà tím
- Cải cúc, cải xoong
- Bắp cải, cải thảo
- Cà chua vụ muộn
- Bầu
Phương pháp trồng rau quanh năm
Bên cạnh trồng rau theo mùa để có năng suất cao, nhà nông còn áp dụng phương pháp trồng rau trong nhà kính. Nông trường thay vì là một môi trường mở thì sẽ được thiết kế dưới dạng nhà màng hay nhà kính. Cây trồng sẽ được trồng bên trong không gian đó.
Trồng rau trong nhà kính là phương pháp canh tác nông nghiệp hiện đại, giúp cây trồng tránh được những tác động bên ngoài môi trường như gió, mưa, ánh nắng gay gắt và phòng trừ hiệu quả côn trùng có hại.
Thông thường, sử dụng nhà kính trồng rau tại miền Nam Bộ được áp dụng cho mùa mưa để tránh mưa lớn và côn trùng. Mùa hè quá nóng nên khi cho trồng cây trong môi trường kín dễ làm hấp hơi nước trên nền nhiệt cao. Môi trường này khiến rau củ khó có thể phát triển tốt.
